BAĞ MİLDİYÖSÜ Plasmopara viticola (Berk. Et Curt) Beri et de Toni

Halk arasında "pronoz" olarak bilinen bağ mildiyösü, Havaların yağışlı gitmesi ve buna bağlı yüksek nem oluşumu nedeniyle Mildiyö hastalığı ortaya çıkar. Bağlarda, çiçeklenme ve meyve tutumu döneminde yaşanan yağış ve ılık geçen ilkbahar mevsimi sebebiyle önce mildiyö hastalığı görüldü ve asmalar tanelerini kaybetti. Ardından gelen sıcak hava ve kurak yaz mevsimi bu sefer bağlarda külleme hastalığına sebep oldu. Bağlarda yaprakların alt kısmında oluşan külleme hastalığı dolayısıyla yapraklar kurudu. 

Bu hastalık sadece bu yılın verimine engel olmakla birlikte gelecek yılın ürününde ise verim kaybına sebep olacaktır. Çünkü bitkide yaprak kaybından dolayı gelecek yılın çiçek gözleri kaliteli oluşamayacak ve ürün kaybı yaşanacaktır.

İklim ve yağış rejiminde görülen değişmelere bağlı olarak ortaya çıkan söz konusu hastalığın gelecek yıllarda da görülmeyeceğinin hiçbir garantisi olmadığından, Önümüzdeki yıllar için zamanında ve yerinde önlem alınması çok önemlidir.

Hastalığa neden olan etmen obligat bir parazittir. Ancak canlı bir dokuda beslenir ve üreyebilir.  Konukçu dokusu içinde hücreler arasında yayılır ve 4-10 mikron çapındaki küresel emeçlerini hücre içine göndererek beslenir. Hastalık etmeni eşeyli ve eşeysiz olmak üzere iki türlü çoğalır. Hastalık etmeni kışı yere dökülmüş hastalıklı yapraklarda, oospor formunda geçirir. İlkbaharda, oosporlardan oluşan zoosporlar; sıçrayan yağmur damlalarıyla etrafa yayılırlar. Yapraklara ulaştığında yaprak yüzeyi ıslak ise, su damlası içinde kamçılarını atarak çimlenmeye (optimum 22-25°C) başlar. Çim borusu bir stomaya rastladığında buradan yaprak dokusu içine girer, primer enfeksiyon başlamış olur.

Yaprak dokusu içinde gelişen Fungus hücreler arası boşlukta yayılır, hücre içine emeçler göndererek beslenir, yaprağın üstünde yağ lekeleri oluşur. Yüksek nem ve yağış gibi koşullar uygun giderse, bu yağ lekelerinin altında beyaz renkte fungal örtü meydana gelir.

Burada oluşan sporangiyumlar rüzgâr ve yağmurla taşınırlar. Yaprakların üzeri ıslak olduğunda, sporangiyumlardan yine zoosporlar meydana gelerek sekonder enfeksiyonları oluşturur, böylece enfeksiyonlar devam eder. Enfekteli yapraklar, salkım enfeksiyonları açısından inokulum kaynağıdır. Ayrıca fungusun kışı geçirmesi bakımından da önemlidir.

Sıcaklık 30°C'yi geçtiği zaman Fungus ölür, 6°C'nin altında gelişemez.

Epidemiler için yağmur önemli bir faktördür. Ilık ve yağışlı geçen bir kış, bunu takip eden yağışlı bir ilkbahar ve bir iki hafta arayla yağan yağmurlu yaz koşullarında, şiddetli epidemiler meydana gelir.

BELİRTİLERİ

Mildiyö hastalığı asmanın tüm yeşil kısımlarında görülür. Yaprak belirtileri sürgünler yaklaşık 25 cm'ye ulaştığında görülmeye başlar. Başlangıçta yaprağın üst yüzeyinde sarı renkli tipik yağ lekeleri meydana gelir. Alt yüzlerinde ise beyaz bir fungal örtü vardır. Bu lekelerin rengi zamanla koyulaşır, kahverengileşir, bir süre sonra kurur ve dökülür.

Sürgünler üzerinde eliptik lekeler meydana gelir. Hastalık şiddetli ise sürgün ku­rur. Çiçekler enfekte olduğunda, kısa zamanda kahverengileşerek kuruyup dökülür, böylece seyrek taneli salkımlar oluşur. Taneler küçük iken hastalığa çok duyarlı olup, olgunlaştıkça bu duyarlılık azalır. Hastalıklı taneler, olgunluk dönemine doğ­ru, su kaybederek buruşur, meşinleşmiş bir görünüm alırlar. Bu tane­ler, beyaz çeşitlerde mat grimsi-yeşil, siyah çeşitlerde pembemsi kırmızıya döner.

Mildiyö hastalığı asmanın tüm yeşil kısımlarını ve doğrudan ürünü etkilediği için ekonomik yönden önemlidir. Ülkemizde asma yetiştiriciliği yapılan tüm bölgelerde hastalık görülebilir.

 KONUKÇULARI

Etmenin konukçusu sadece asmadır.

MÜCADELESİ
Kültürel Önlemler

-      Hastalıklı sürgünler dipten kesilip imha edilmelidir.

-      Asmaların altı temiz tutulmalı, yere düşen hastalıklı yapraklar toplanarak imha edilmelidir.

-      Yabancı otlarla mücadele edilmelidir.

-      Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

1. İlaçlama: Sürgün boyu 25-30 cm uzunlukta olunca uygulanmalıdır.

2. Ve daha sonraki ilaçlamalar: Birinci ilaçlamadan sonra kullanılan ilacın etki süresi dikkate alınmalıdır.

Kullanılan ilacın etki süresi bitiminde, bölgenin günlük sıcaklık ve yağış orta­lamaları, nispi nem, çiğ gibi meteorolojik faktörler dikkate alınarak, hastalık enfeksiyonu için uygun koşullar oluştuğunda ilaçlamalar yapılmalı, koşullar ortadan kalktığında ilaçlamalara son verilmelidir.

İlaçlamalar havanın çok sıcak olmadığı sabah erken saatlerde veya akşamüzeri yapılmalıdır. Asmanın iç tarafındaki yaprak ve salkımların ilaçlanmasına dikkat edilmelidir. Yaprakların özellikle alt yüzeylerinin ilaçla kaplanması sağlanmalıdır.

                                                                                                      Aziz ÖZKAN

                                                                                          Ziraat mühendisi

KAYNAK:

http://www.tagem.gov.tr/yayinlar/kitap3/bagmildiyosu.html

Fotoğraflar: Aziz ÖZKAN