ARMUT MEMELİ PASI (Gymnosporangium fuscum D.C.)

Hastalık etmeni, ardıç ağacının sürgünlerinde eylül-ekim aylarında oluşturduğu fusoit şeklinde telial tümörlerde kışı geçirir. Burada 4-5 yıl canlılığını sürdürebilir ve her yıl ilkbaharda enfeksiyon kaynağı oluşturur. Bu tümörlerde şubat ayında spor dilleri meydana gelir. Spor dilleri koyu kahverenginde olup, minimum 5°C, maksimum 20°C'de oluşurlar ve üzerinde binlerce teliospor bulunur.

Yağışlı hava koşullarında teliosporlar çimlenerek, elma ve armut ağaçları­nı enfekte eden bazidiosporları meydana getirirler. Bazidiosporların oluşabilmesi için en az 1-2 saat yağmur yağdıktan sonra, 14 saat kuru hava gereklidir. Ardıç ağaçları üzerinde oluşan bazidiosporlar nisan ve mayıs aylarında 40 günlük süre içinde doğaya yayılarak, armut ve elma ağaçlarında primer enfeksiyonları oluş­turur.

İlk enfeksiyonlardan 22-29 gün sonra, armut ve elma yapraklarının üst yüzünde önce sarımsı kahverengi spermagoniyum (pikniyum) denilen kabarcıklar oluşur ve olgunlaşırlar. Daha sonra yaprağın alt yüzeyinde, spermagoniyum lekesinin altında, enfeksiyondan 78-98 gün sonra (temmuz ayında) esiyum oluşur. Ağustos-eylül aylarında meme şeklinde esiyum keseleri ve bu keselerde esiyosporlar meydana gelir. Esiyosporlar eylül-ekim aylarında esiyum keselerinin patlamasıyla doğaya yayılırlar. Esiyosporlar, civarda bulunan ardıç ağaçlarının sürgün ve dallarını enfekte ederek kışı orada geçirir ve yaz başında telial tümörleri oluşturarak yaşam döngüsünü tamamlar.

 BELİRTİLERİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI

Hastalık etmeni yapraklarda, meyvelerde, meyve saplarında ve yeni oluşan sürgün­lerde belirti oluşturmaktadır. Yaz aylarında yaprakların üst yüzeyinde turuncu renkte, yuvarlak veya uzunca lekeler görülür. Lekelerin ortası kabarık durumdadır ve yakından bakılınca küçük siyah noktacıklar şeklinde pikniyumlar görülebilir. Bu lekelerin bulunduğu yerlerde yaprağın alt yüzeyinde içinde esiyosporlar bulunduran meme şeklinde çıkıntılar oluşur. Aynı oluşumlar meyve ve dallar üzerinde de görülür. Şiddetli enfeksiyon koşulları yaprakların dökülmesine neden olur. Ağaç üzerinde kalan enfekteli yapraklar ise yeterli fotosentez yapamadığından ağaçta gelişme geriliği meydana gelir. Sonuçta ağaç zayıflar ve verimden düşer.Hastalığa yakalanmış meyveler ise küçük ve şekilsizdir. Hastalığın epidemi yaptığı yıllarda meyveler fındık iriliğinde kalır ve dökülür. Bu durum kalitenin bozulma­sına, verimin de düşmesine neden olmaktadır. Hastalığın epidemi yaptığı yıllarda üründe %100*e varan oranda kayıplara neden olabilmektedir. Hastalık, armut ve elma yetiştiriciliği yapılan tüm bölgelerde görülebilmektedir.

KONUKÇULARI

Hastalığın konukçuları armut, elma ve ahlat ağaçlarıdır. Ara konukçuları olan ardıç türleri ise Juniperus oxycedrus L. ve J. exceha Bieb'tir.

  

MÜCADELESİ

Kültürel Önlemler

—Armut ve elma yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapıldığı bölgelerde bahçe­lerin etrafına çit veya süs bitkisi olarak ardıç türleri dikilmemelidir.

—Ardıç ağaçlarının orman şeklinde bulunduğu yerlerde armut ve elma yetiştirilmemelidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

Hastalıkla mücadelede aşağıdaki ilaçlama takvimi uygulanmalıdır.

1.İlaçlama: Çiçek tomurcuklan patlamadan hemen önce,

2.İlaçlama: Çiçekler beyaz rozet devresinde,

3.İlaçlama: Çiçek taç yapraklarının %80-90'ı döküldüğü zaman, Genellikle 3 ilaçlama yeterli olmakla beraber, ilkbaharın yağışlı geçtiği iklim koşullannda, ilacın etki süresi dikkate alınarak yağışlar bitinceye kadar diğer ilaçlamalara devam edilir.

Aziz ÖZKAN

                                                                          Ziraat mühendisi

 KAYNAK

http://www.zmmae.gov.tr/images/zirai_mucadele_teknik_talimatlar/cilt_4.pdf